21 Aralık Dünya Roman Kahramanları Günü 2012 yılında
Maltepe Üniversitesinde İlan Edildi
Cumhuriyet Tarihinde Bir İlk: Balkan Ülkeleri Kültür Bakanları/Temsilcileri, 22 Roman Yazarı ve Eleştirmen İstanbul’da buluştu.
Dünya Roman Kahramanları Günü Edebiyat Festivali’nin ilki 21 Aralık 2012 tarihinde Marmara Eğitim Köyünde, Maltepe Üniversitesinde gerçekleşti. İlk yılın konusu Balkan Savaşı’nın 100. yılı olması nedeniyle “Balkan Barışı” olarak belirlendi. Bu bağlamda; Arnavutluk, Bulgaristan, Hırvatistan, Karadağ, Kosova, Makedonya, Romanya, Sırbistan ve Yunanistan’ın Kültür Bakanları, bu ülkelerin ünlü romancıları, eleştirmen ve gazetecileri Türkiye’ye davet edildi. Yaklaşık 22 yazar ve eleştirmenin yanı sıra, Balkan Ülkeleri Kültür Bakanlıklarının temsilcileri festivale katıldı.
Dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay festivalin açılışında yaptığı konuşmada; romanın herkesin ufkunu açan, çok önemli, yaygın ve köklü bir edebiyat dalı olduğunu belirtti. Günay “Karamazov Kardeşler’i ya da Balzac’ın, Tolstoy’un ve daha nicelerinin romanlarını, Yaşar Kemal’i, Orhan Kemal’i, Kemal Tahir’i, Adalet Ağaoğlu’yu, Ahmet Ümit’i, Orhan Pamuk’u okumamış olsaydım, yaşamımda ne kadar büyük bir darlık, ufuksuzluk olurdu” dedi.
Anadolu topraklarında romanın köklü bir alan olduğunu dile getiren Günay, “Roman Kahramanları Günü” adında evrensel bir etkinlik düzenlenmesinin doğru bir karar olduğunu sözlerine ekledi.
Festivalin mimarı, aynı zamanda müellifi olan ulusal komite Genel Sekreteri Ömer Asan 21 Aralık gününe nasıl gelindiğini anlattı:
Oluşturulan Ulusal Komite yönetiminde Türkiye PEN, TYS, Yayıncılar Birliği, Basın Yayın Birliği ve Yazarlar Birliği olmak üzere pek çok kurum, kuruluş ve yazar festivale destek verdiler.
İlk yıl, Türk Edebiyatının klasiklerinden olan Adalet Ağaoğlu “Onur Yazarı” olarak festivalde konuk edildi. Bu vesileyle 21 Aralık günü programında, edebiyatçı yazar İbrahim Dizman, Adalet Ağaoğlu’nun roman kahramanları üzerine bir sunum gerçekleştirdi. Daha sonra Adalet Ağaoğlu kendi roman kahramanları ve genel olarak roman karakterleri üzerine bir bildiri sundu.
Festivale katılan Balkan Ülkeleri yazar, eleştirmen ve kültür bakanlıkları temsilcileri:
Arnavutluk; Entela Kasi, Sadık Bejko, Bulgaristan; Theodora Dimitrova Dimova, Karadağ; Olivera KujundÏiç, Slobodan Vukanoviç, Kosova; Defrim Gashi, Adem Demaçi, Ibrahim Kadriu, Binak Kelmendi, Ethem Baymak, Makedonya; Paskal Gilevski, Eftim Kletnikov, Blazhe Minevski, Romanya; Gabrıela Florıca Adamesteanu, Ion Bogdan Lefter, Sırbistan; Ljiljana ·op, Ljubica Arsiç, Gordana Cirjanic, Yunanistan; Dimitrios Mamaloukas, Athanasios Cheimonas, Sebnem Hristakopulos, Hırvatistan; Dubravka Nemec (Hırvatistan Kültür Bakanlığı -Genel Müdür), Makedonya; Elizabeta Kanceska Milevska (Kültür Bakanı), Irina Dimovska (Kültür Bakanı Heyeti), Lidija Lazarova (Kültür Bakanı Heyeti), Kosova; Jehona Shyti (Bakan Yrd. Danışmanı), Shkelzen Dragaj (Bakan Yrd.Danışmanı), Hajdin Abazi (Kosova Cumhuriyeti Kültür Gençlik ve Spor Bakan Yardımcısı)
İkinci gün olan 22 Aralık 2012 saat 14.00’te Necdet Neydim, Tülin Tankut ve Gülsüm Cengiz’in katılımıyla Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Roman Kahramanları başlıklı bir panel gerçekleştirildi.
Panelin ilk konuşmacısı olan şair-yazar-eğitimci Gülsüm Cengiz, Cumhuriyetin kuruluş yıllarından günümüze dek Türkiye’de çocuk ve gençlik edebiyatındaki roman kahramanlarını anlattı.
Çocuk ve gençlik edebiyatı alanındaki roman kahramanlarının, ülkemizdeki toplumsal gelişmelere koşut olarak farklılıklar gösterdiğini vurguladı.
Yazar Tülin Tankut; Anna Frank’ın Anı Defteri’ndeki Anna ile Gülsüm Cengiz’in Ayşe’nin Günleri’ndeki Ayşe karakterini çözümlemeci bir yöntemle karşılaştırarak, bu iki roman kahramanının farklı ve benzer yönlerini ortaya koydu.
Yazar, akademisyen Necdet Neydim, Türkçe’ye çevrilen çocuk ve gençlik kitaplarından örnekler sunarak; farklı dönemlerde roman kahramanlarının da nasıl değişim geçirdiğini dile getirdi.
Panelin ardından, Özel Alev Okulu Öğrencileri; Rıfat Ilgaz’ın Bacaksız Okulda romanından bir bölümü canlandıran sahne gösterisini sundular.
Yine 22 Aralıkta aynı salonda saat 16:00 da gerçekleşen etkinlikte İrfan Yalçın’ın Ölümün Ağzı adlı romanındaki roman kahramanları sahnelendi. Zonguldak Mehmet Çelikel Lisesi öğrencileri Şenay Koca yönetimindeki oyunla festivale oldukça yüksek bir değer kattılar.
21-22 Aralık 2012 tarihleri arasında gerçekleşen Dünya Roman Kahramanları Günü Edebiyat Festivali kapsamında ortak bildiri olmak üzere çeşitli etkinlikler ve yabancı konuklar için İstanbul Edebiyat Gezisi düzenlendi.
21 Aralık tarihinin Dünya Roman Kahramanları Günü olarak ilan edilmesinden bu yana her yıl çeşitli okullarda ve kütüphanelerde etkinlikler düzenlendi. Öğrenciler, öğretmenler ve üniversitelerde aynı günde öykü, deneme ve roman kahramanları sahnelemeleri gerçekleştirilmektedir.
Daha sonraki yıllarda da Dünya Roman Kahramanları Günü Edebiyat Festivali, “Kafka ve Tanpınar” (2017) bağlamında, “Troya Yılı” (2018) kapsamında ve “İstanbul” (2019) konulu olmak üzere, hayata geçirildi.
2019 yılında Sakarya, İstanbul, Bolvadin Sosyal Bilimler Liseleri başta olmak üzere pek çok okulda 21 Aralık etkinlikleri gerçekleştirilerek konu kamuya mal edildi.
Roman Kahramanları Gününe ve bu çerçevede düzenlenen Edebiyat Festivaline her yıl daha güçlü bir biçimde destek veren Maltepe Üniversitesi ile Millî Eğitim Bakanlığı aralarında bir protokol imzalayarak, 81 ilde tüm okullarda 21 Aralıkta etkinliklerin yapılmasını tavsiye kararı aldı.