'Benim için asıl engel toplum'

Yazar: Ali DİNÇ



Bir yere gidiyorsunuz, insanlar sizi görünce şaşırıyor, bütün gözler size çevriliyor. Yolda yürüyorsunuz insanlar size acıyor, üzülüyor. Bütün hayatınız boyunca bunlara maruz kalıyorsunuz. Sizde bir farklılık olduğunu hissettiriyorlar size. Israrla "normal" olmadığınızı düşündürüyorlar. İşte engelli bireyler tüm hayatları boyunca bunlarla mücadele etmek zorunda bırakılıyor. Bütün hayatı boyunca bunlarla mücadele etmek durumunda kalan Gamze bize yaşadıklarını anlattı.

Bize kendinizi tanıtır mısınız?

Merhaba, ben Gamze. 31 yaşındayım. Ön lisans muhasebe mezunuyum. Ayrıca İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuarı Müzik Bilimlerinden 3. Sınıf terkim. Şu anda da özel bir kurumda güzellik uzmanı olarak çalışmaktayım.

Bize biraz işitme engelinizden bahseder misiniz?

Benim işitme engelim duyusal sinirsel bir işitme kaybı. İç kula ve iç kulaktan beyne giden sinirlerin zedelenmesi ile oluşan bir işitme kaybı, kişilerde anlama becerisini bozan bir işitme kaybı.

Ne zamandan beri işitme cihazı kullanıyorsunuz ve nasıl bir işitme cihazı kullanıyorsunuz?

4 yaşından beri her iki kulak içim işitme cihazı kullanıyorum. İlk önce çocukken büyük arka kulaklık kullanmaya başladım. Daha sonra kanal içi kulaklık kullanmaya devam ettim.

İşitme cihazları pahalı ürünler mi? Bu cihazları nasıl karşılıyorsunuz, devletin bu cihazlar için bir yardımı oluyor mu?

Evet, işitme cihazları kişinin bütçesini aşabilecek türden pahalı cihazlardır. Bu cihazlara bütçeme uygun olanı tercih ederek sahip olmaya çalışıyorum. Sgk bu cihazlar için 800 lira gibi bir tutarı karşılamakta. Dolayısıyla devlet desteği işitme cihazları için çok azdır.



İnsanların işitme engelinize ve cihazınıza tepkisi ne oluyor?

İnsanların işitme engelli bireylere tepkisi çok fazla ön yargı taşımaktadır. Çok garip ki insanlar cihazları görünce bilinçsizce tepkiler gösteriyor. Görüntüsünden dolayı toplumdan izole ediliyorsunuz. Bütün bunlar işitme engelli bireylerin kendi içlerine kapanmasına ve toplumdan izole olmasına sebep oluyor. Bu durum şu soruya kadar gidebiliyor “ıyy kulağındaki ne?” Bununla beraber görüntüsü nedeniyle etrafta durmadan size bakan gözler oluyor bu durumda işitme engelli bireyleri çok rahatsız ediyor.

İşitme engelinize ve cihazınıza gelen bu tepkiler sizi nasıl etkiliyor?

Gelen tepkiler beni incitiyor ve üzüyor. Dolasıyla psikolojik olarak etkileniyorum. Çocukluğumdan beri hem eğitim hem sosyal yaşantımı insanların etkiliyor. Bu tepkiler ben de travmaya neden oluyor.

Okul döneminde özellikle çocukluğunuzda işitme cihazı kullanırken ne gibi zorluklar yaşıyordunuz?

Çocukken okulda konuşma seslerini algılamakta güçlük çektiğim için insanlarla iletişim kurmak konusunda çok zorlandım. Eğitim hayatım boyunca algılama problemi çektiğimden iki katı efor sarf ettiğimden eğitim hayatımda zorluk çekerek başarılı bir öğrenci olmaya çalıştım. Dersler de duymadığım zaman öğretmenime tekrarlamasını istemekte çekiniyordum. Yaşadığım sorunu hep saklamaya çalıştım bu da benim için işleri hep daha da zorlaştırdı.

İşitme engeliniz sosyal yaşantınızı nasıl etkiliyor?

İşitme engelim zamanla ben de özgüven eksikliği yarattı. Bu da sosyal yaşantımı olumsuz etkiledi. Sosyal yaşantımda insanlarla iletişim kurarken zamanla söylediklerini tekrarlamalarını istiyorum. Bu ilk başlarda sorun olmuyor fakat biraz sıklaştıkça insanlar tepki göstermeye başlıyor. Bu tepkilerden kaçmak için ben de insanlarla olabildiğince az iletişim kurmaya çalışıyorum. Bazen söylediklerini anlamasam bile anlamış gibi davranıyorum ve tekrarlamalarını istemiyorum. Bu ve bunun gibi olaylar sıklıkla yaşanıyor. İnsanların bu tepkilerine engel olamıyorum. Bu nedenle onların tepkilerinden uzaklaşmaya çalışıyorum.

Son olarak insanlara söylemek istediğiniz bir şey var mı?

İşitme engelli olmak hayatımızın akışını yakalamaya engel değildir. Gerekli şartla sağlandığında gerekli haklarımız verildiğinde bizim için engel yoktur. Öncelikle işitme engellilerin ya da engellilerin bu toplumun içinde yaşadığını fark etmemiz gerekir. İşitme engelliler kendilerini eksik ya da kusurlu hissetmemelidir. Eğer ki eşit yaşam hakları verilirse ortada engel kalmaz. Ben eğitim hayatım boyunca eşit haklara sahip olmadım. Bu sadece eğitim sistemi ile alakalı değil bu toplumla alakalı bir konu. Toplum benim eşit haklara sahip olmama izin vermedi. İşitme engelim sorunlar oluştursa da en büyük sorun benim için her zaman toplum olmuştur. İnsanların bana bakarken gözlerindeki acıma duygusunu görüyorum, küçümsemeyi görüyorum. Benim işitme engelim acınacak ya da küçümsenecek bir şey değil. Asıl acınacak şey bana acıma duygusuyla bakan gözlerdir. İşitme engeli biri ile işitme cihazı sayesinde ya da işaret dili sayesinde iletişim kurabilirsiniz ama zihninde bu düşünceleri barındıran kişilerle ne yaparsanız yapın iletişim kuramazsınız. İşte bu nedenle benim için asıl engel toplumdur. Son olarak toplumsal olarak bu düşüncelerin değişmesi ve engellilere karşı olan farkındalığımızın artması gerektiğini düşünmekteyim.