Yüksek Risk Grubundaki Çocuklar için  Travma Bilgisine Dayalı Akran Temelli Terapötik Grup Desteği ​​​​​​​(14.11.2022-16.06.2023)

‘İSTKA, Bi’Bavul Projesi ’

Yüksek Risk Grubundaki Çocuklar için 

“Travma Bilgisine Dayalı Akran Temelli Terapötik Grup Desteği”: SOYAÇ Modeli

(14.11.2022-Devam ediyor)

Dezavantajlı çocukların gelişimine yardımcı olmak ve okul sisteminin ve toplumsal yaşamın dışında bırakılmamaları için projeler yürüterek onlara destek vermek Maltepe Üniversitesi Soyaç Merkezi’nin en temel hedeflerindendir. Bu amaçla geliştirilmiş olan Soyaç Modeli hedeflerine ulaşabilmek için sistem anlayışına ve travma bilgisine dayanan  terapötik akran desteği ile bağlanma temelli bireysel ve grup çalışmalarına dayanmaktadır^1,2,3. Bu modelde üniversite toplum kurumları arasındaki işbirliği, disiplinler arası çalışmalar ve kurumlar arası ilişkilerin güçlendirildiği bir sistem içinde güvenli, destekleyici bir gurup etkinlik ortamı yaratılarak çeşitli oyun materyalleri ile özellikle yüksek risk grubundaki çocukların okulu eğlendirici bir yer olarak algılamasına ve okula entegre olmalarına çalışılır. Gurup etkinliklerinde çocukların üniversite öğrencileri ile eşlenerek güvenli destekleyici ilişkiler kurarak terapötik akran desteği almaları sağlanır. Oluşturulan sosyokültürel ortamlarda  çocuk gelişimine uygun ilkelere ve kurallara dayanan eğitici ve eğlendirici etkinlikler içinde gruba ve akrana bağlanma ilişkilerinin tesisi yoluyla  çocukların bilişsel gelişimlerini  yeniden yapılandırdıkları  bilinmektedir⁴.

Sosyokültürel kurama ve Vygotsky’e göre göre çocuklar doğrudan öğretme tekniği yerine çeşitli materyallerden yararlanarak içinde bulu ulan ortamlarda yaptıkları etkinlikler ve akranlar ile kurdukları güvenli ilişkiler içinde model alarak kişiler arası süreçten kişi içi süreçe aktarımlar yaparak kendiliğinden öğrenirler⁵. Çocukların bilişsel gelişimi en yakın gelişim ortamlarında kurdukları ilişkiler ile aldıkları destek, kullandıkları her türlü materyal ve etkinlik türlerine göre oluşur. Sosyal ilişkiler içinde yer alan araç gereçler, birlikte oluşturulan kural ve ilkeler, rol model oluşturma ve özetle  sosyal öğrenme yöntemi ile  bilişsel gelişimin yeniden düzenlenmesinde belirleyici rol oynar^(6,7).

Terapötik Akran Desteği Grubu: Bireysel ve Grup Çalışmaları kapsamında, psikoloji ve çocuk gelişimi öğrencileri Bağlanma İlişkisinin Tesisi Yoluyla Akran Temelli Terapötik Yaklaşım: SOYAÇ Modeli” ile destek gereksinimi olan 15 ilkokul öğrencisiyle oyun temelli grup etkinlikleri gerçekleştirmeleri ve gereksinimi olan çocuklar ile eşleşerek akran temelli psikososyal destek vermeleri planlanmıştır.

Terapötik Akran Desteği Grubu motivasyonu yüksek ve gönüllü psikoloji öğrencileri arasından seçilerek belirlenir. Bu öğrenciler iki dönem boyunca projeye ders bağlamında katılırlar sonra da gönüllü olarak devam edebilirler. Topluma Hizmet Uygulamaları dersi kapsamında gönüllü olan Çocuk gelişimi öğrencileri iki dönem boyunca projede yer almaktadırlar. Öğrenciler, sosyokültürel kuram, gelişimsel travma, bağlanma ilişkileri, duygu düzenleme, grup ruhu, dayanıklılık gibi çeşitli konularda eğitimler alırlar, oyun gruplarında ve bireysel olarak çocuklarla bağlanma ilişkileri kurarak ve grup ve bireysel çalışmalardan önce, saha çalışmaları boyunca ve saha çalışmalarından sonra süpervizyonlar alarak onların bireysel gelişimlerini desteklerler. Süpervizyonlarda ilişki süreci ve sorunları üzerinden destek alırlar.

‘İSTKA, Bi’Bavul’ projesinde güz döneminde 20 psikoloji lisans, 3  psikolog olarak toplam 23 psikoloji, 10 çocuk gelişimi bölümü öğrencisinin akran danışmanları olarak iki oyun grubuna dağılarak   etkin rol almaları planlanmıştır. Gruba bağlanma ve grup ruhu yaratıldıktan sonra psikoloji grubunun gerekli görülen  gereksinimi olan çocuklarla grupta kurdukları ilişkiler ile eşleşerek birebir terapötik akran desteği vermeleri gerçekleşecektir. Terapötik akran danışmanları çocuklarla  birebir güvenli ilişkiler kurarak onları psikososyal açıdan destekleyeceklerdir. Çocukların gruplarda daha etkin olmaları, daha çok katılmaları, kendilerini ifade etmeleri, kurallara uymaları ve akran danışmanlarını örnek almaları yoluyla becerilerini geliştirilmeleri amaçlanmaktadır. Bireysel akran desteğinde de güvenli ilişkiler kurularak benzer şekilde çocukların   kendileri ve  hedefleri üzerine düşünmeleri ve okula  devam etme isteklerini geliştirmeye çalışılmaktadır. Böylelikle çocuklara  psikolojik destek verilerek direnç ve dayanıklılıkların  geliştirilmesi ve güçlendirilmeleri sağlanmaktadır.

Faaliyet Koordinatörü: 

Doç. Dr. Özden BADEMCİ

Eğitmenler: 

Doç. Dr. Esma Figen Karadayı - Maltepe Üniversitesi- Psikoloji Bölümü

Öğr. Gör. Diğdem ENEREM- Maltepe Üniversitesi- Çocuk Gelişimi Programı

Öğr. Gör. Gülşah AYDIN YEŞİLYURT- Maltepe Üniversitesi- Çocuk Gelişimi Programı

Öğr. Gör. Özlem İLKER- Maltepe Üniversitesi- Çocuk Gelişimi Programı    

 

KAYNAKÇA:

1. Bronfenbrenner, U. (1979). The Ecology of Human Development: Experiments by Nature and Design. Cambridge, MA: Harvard University Press. (ISBN 0-674-22457-4) 
2. Bademci, H.Ö., Karadayı, E. F. (2013). Working with Street Boys: Importance of Creating a Socially Safe Environment through Social Partnership, and Collaboration through Peer-based Interaction.  Child Care in Practice, 19(2), 162-180.
3. Bademci, H. Ö., Karadayı, E.F. (2015). Attachment intervention through peer-based interaction: Working with Istanbul's street boys in a university setting.  Children and Youth Services Review, 49, 20-31.
4. John-Steiner,V. And Mahn, H. (2012). Sociocultural Approaches to Learning and Development- A Vygotskian Framework. Educational Psychologist 31(3/4), 191-206.

5. Nakkula, M.J. (2009). Transforming self Control Through Peer Relationship. Reclaiming Children and Youth.  volume 17, number 4, 35-40.
6. Fania, T. And Ghemi, F. (2011). Implications of Vygotsky’s Zone of Proximal Development (ZPD) in Teacher Education: ZPTD and Self-scaffolding. International Conference on Education and Educational Psychology (ICEEPSY) - Social and Behavioral Sciences. 29, 1549 – 1554.
7. Bademci, H. Ö., Warfa, N., Bağdatlı Vural, N., Karadayı, E. F., Yurt S., Karasar Ş.,(2019). Teachers’ perceptions of an attachment-informed psychosocial programme for school children wirh social and emotional problems in Istanbul, Turkey, Journal of Social Work Practice: Psychotherapeutic Approaches in Health, Welfare and the Community, DOI: 10.1080/02650533.2019.1611550